Binlerce Bangladeşli öğrenci Dakka sokaklarında ve kampüslerinde son kazanımlarını kutluyor. Zira Bangladeş hükümeti özel üniversiteler ile tıp ve mühendislik kolejlerinin öğrenim ücretlerine uyguladığı %7,5’luk Katma Değer Vergisi’ni (KDV) geri çekeceğini duyurdu.
“Eğitimde KDV’ye hayır!” sloganıyla başlayan barışçıl gösteriler Dakka, Chittagong, Sylhet, Rajshahi gibi birçok kente yayılarak ulusal çapta görünürlük kazanmıştı. 21 Haziran’da hükümet tarafından açıklanan senelik bütçe planlamasında KDV’nin esasen %10 oranında gerçekleştirilmesi öngörülüyordu. Protestoların ardından hükümet oranı %7,5’a çekse de seferberlikler durmadı. Öğrenciler KDV’nin tamamen kaldırılmasını talep ederek sokaklara çıkmaya devam ettiler.
Bu uygulama daha önce de hükümet tarafından denenmişti. Dakka kentindeki özel üniversite ücretlerine 2010 senesinde %4,5 oranında KDV eklemek isteyen hükümet, yine öfkeli protestolarla karşılaşınca öneriyi geri çekmişti. “Eğitimde KDV’ye hayır!” kampanyasının sözcülerinden ve Bangladeş Özgür Sanatlar Üniversitesi öğrencilerinden Jaheen Faruque Amin şöyle konuşuyor: “Eğer özel üniversite öğrencileri o sırada protestolar gerçekleştirmeselerdi, KDV’nin bugünkünden bile daha fazla artacağını söylemek yanlış olmazdı.”
Bangladeş’te toplam 122 üniversite var. Bunların 80’den fazlası ise özel üniversite. KDV oranları bu durumda yarım milyon öğrenciyi etkiliyor. İşçi-emekçi aileler, devlet okullarında ve kamu eğitiminde var olan sıkıntılar sebebiyle parasız eğitimden yararlanamazken, özel üniversitelerin her sene artan masrafları altında da eziliyorlar.
Bangladeş hükümetinin Maliye Bakanı ise öğrencilerin taleplerinin anlaşılmaz olduğunu söyledi. Ülkenin kuzeyindeki Sylhet kentinde bir açıklama yapan Abul Maal Abdul Munith şöyle konuştu: “Öğrencilerin hareketini savunmuyorum. Öğrenim ücreti olarak 50 000 Tk (885 dolar) veya 30 000 Tk (530 dolar) ödüyorlar. %7,5’luk KDV’yi neden ödemiyorlar?”
Kişi başına düşen milli gelirin 1800 dolar olduğu Bangladeş’te Maliye Bakanı’nın yaptığı bu açıklamalar protestocuları daha da öfkelendirdi. 9 Eylül tarihinde binlerce öğrenci Dakka’da yolları kapadı. Doğu Batı Üniversitesi öğrencileri Rampura Köprüsü’nü kapatarak büyük ölçekli bir trafik yoğunluğu yarattı.
Polis bu eylemlere biber gazı ve plastik mermilerle yanıt verdi. “Dakka’nın Gün Yıldızı” isimli günlük gazete polis saldırısının ardından 35 öğrencinin yaralandığını yazdı. Polis saldırısı ise dayanışmanın ve daha büyük seferberliklerin kıvılcımı oldu. Ülkenin en büyük üniversiteleri de dahil olmak üzere onlarca üniversite sokaklara döküldü. Dhanmondi ve Mirpur yolları kapandı, Chittagong ve Sylhet’te öğrenciler yollara barikatlar kurdu.
13 Eylül’de öğrenciler Dakka’da ana caddeleri kapatarak taleplerini haykırdılar. Birkaç gün içinde başkent pes etti ve Bangladeş hükümeti basınçlara dayanamayarak geri adım attı. Başbakan Sheikh Hasina özel bir kabine toplantısında Maliye Bakanı Munith’e KDV uygulamasını geri çekmesini söyledi. Öğrenciler aynı zamanda 4 Haziran’dan bu yana ödedikleri KDV’leri de geri alabilecekler.
Bangladeşli öğrencilerin zaferi, mücadele ettiğimizde kazanabileceğimizi gösteriyor.
