“Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik halidir.”
Dünya Sağlık Örgütü’nün sağlık tanımına baktığımızda bu cümle ile karşılaşıyoruz. Cümlede geçen “sosyal yönden tam iyilik hali” ibaresi, sağlığın toplumsal yönünü belirtmektedir. Bunun ön koşulu ise yaşam güvenliğinin sağlanmasından geçmekte. Dolayısıyla, beslenme şeklinden çalışma düzenine, ev içi huzurdan toplumsal refaha kadar her şey sağlığımızı etkilemektedir diyebiliriz.
Peki sağlık hizmeti nedir diye bakacak olursak;
Yine Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımına baktığımızda, sağlık hizmeti yalnızca hastalığın tedavi edilmesi değil, koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici hizmetlerin tümüdür şeklinde açıklanmaktadır. Buradan yola çıkarak, hasta olduğumuzda o hastalığın iyileştirilmesi nasıl bir sağlık hizmetiyse, hasta olmamızı engelleyen aşılar, ilaçlar gibi koruyucu tedbirler de bir o kadar sağlık hizmetidir ve sağlık hakkıdır.
Bu yazımızda özellikle kadınlar için büyük risk barındıran HPV virüsünden ve HPV aşısının neden ücretsiz olması gerektiğinden bahsedeceğiz.
HPV (Human Papilloma Virus) nedir?
HPV cinsel yolla bulaşan, 30 türünün genital mukozayı hedef aldığı, en az 15 türünün ise onkojenik yapıda olduğu bilinen bir DNA virüsüdür. Genital mukozayı hedef alan tipleri kadında ve erkekte genital siğile yol açmakta, onkojenik tipleri ise vücudun çeşitli bölgelerinde kansere sebep olmaktadır. HPV’nin %99 ilişkili olduğu kanser ise serviks (rahim ağzı) kanseridir. İşte bundan dolayı HPV özellikle kadınları yakından ilgilendirmektedir.
Virüsü kapmış kişi çoğu zaman 1-2 sene içerisinde bağışıklık sistemi ile virüsle savaşıp, vücudundan atabiliyor veya virüs genital siğile sebep olabildiği gibi vücutta hiçbir tepki göstermeyip, rahim ağzına yerleşerek çeşitli lezyonlar oluşturabiliyor. İşte burada smear testlerinin önemi açığa çıkıyor. Smear testi, cinsel olarak aktif her kadının yılda bir kez yaptırması gereken rahim ağzı kanseri tarama testinin adı. Erken tanı konduğunda tedavi edilebilen bir kanserden bahsettiğimiz için bu tarama testleri de bir hayli önem kazanıyor. Parasız ve kolay erişilebilir tarama testleri ile parasız HPV aşısı sayesinde kadınları kanserden korumak mümkün.
HPV aşısı neden parasız olmalı?
HPV aşısına tam olarak “rahim ağzı kanseri aşısı” diyemesek bile, bu virüsün büyük oranla bu kansere yol açtığı yapılan çalışmalar sonucu ortaya konmuş bir gerçek. Dolayısıyla aşı ile büyük ölçüde önlenebilecek olan bir kanserden söz ediyoruz. Fakat günümüzde aşısı mevcut olduğu halde, her yıl yaklaşık 250 bin kadın serviks kanserinden hayatını kaybediyor. Neden? Çünkü aşıya erişim, maliyetli olması dolayısıyla çok sınırlı düzeyde kalıyor.
Veriler, aşının ulusal aşı programına alındığı ve düzenli uygulandığı ülkelerde enfeksiyonun %83 oranında azaldığını gösteriyor. 2020 yılına kadar yüzden fazla ülkenin aşı programına girebilmişken, Türkiye’de üç dozun maliyeti 1754 TL’ye denk geliyor. Bu da eşit ve ulaşılabilir sağlık hakkının önünde bir engel oluşturuyor.
Binlerce HPV pozitif kadın, devletin sağlaması gerekirken sağlamadığı sağlık hizmetinden kendi bütçesi yeterli olmadığı için faydalanamıyor. Bireysel duyarlılık ve ekonomiye indirgenmiş bir sağlık hakkından söz etmek de onca kadının hayatını hiçe saymaktan başka bir şey olmuyor. Bireysel duyarlılık olsa dahi, yeme, içme ve barınmaya zor yeten KYK kredileri ile hangi öğrenci, asgari ücretle çalışıp zar zor kirayı çıkartmaya çalışan hangi kadın rahatça bu aşıyı olabilir? Tam da bu yüzden aşılama oranları çok düşük ve görüldüğü gibi kapitalist sistem, kendi çıkarlarını bizim sağlığımıza tercih etmekte.
Ama biz biliyoruz ki dayanışma sonucunda HPV aşısı ve diğer tüm aşılar parasız olabilir ve binlerce kadın ekonomik yetersizlikler sebebiyle bu hastalıktan hayatını kaybetmeyebilir.
